КӘСІПТІК БАҒДАР ЖӘНЕ ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ ЕҢБЕК НАРЫҒЫ. 1 бөлім

2016 жылдың тамыз айында автор "Қазақстандық индустрияны дамыту институты" АҚ Басқарма төрағасы А.Ж. Күлсейітовпен, ҚР БҒМ қызметкерлерімен, "Нұрбағдар" кәсіптік бағдарлау орталығының және "заманауи білім беру"ҚҚ өкілдерімен сұхбат жүргізді. Сұхбат барысында респонденттер ҚР-да кәсіби бағдарлау жүйесінің дамымауы салдарынан туындаған бірқатар проблемаларды атап өтті. Егер бұрын кәсіптік бағдарлау жүйесі КСРО-ның жоспарлы экономикасының мүдделерімен өзара іс-қимылға құрылған болса, онда соңғы жылдары мемлекеттік органдардың, жұмыс берушілер мен оқу орындарының өзара іс-қимылын келісілген деп айту қиын. Мұндай бытыраңқылық білім беру қызметтері мен еңбек нарығы іс жүзінде байланыста болмауына әкелді. Бүгінде елімізде инженерлік-техникалық және жұмысшы мамандықтарының тапшылығы байқалуда, мұның себебі гуманитарлық және техникалық тұрғыдан бей-жай қарамайтын мамандарды даярлауда жатыр. Жыл сайын зейнеткерлік жасқа толғаннан кейін елдің өнеркәсіп секторынан ауыстыру табу қиын мыңдаған мамандар шығады. Өнеркәсіп саласындағы кадрлардың тапшылығы бүгінгі күні машина жасау, Мұнай-газ өнеркәсібі, металлургия, электр энергетикасы, құрылыс индустриясы және т. б. мамандықтар бойынша шамамен 30 000 адамды құрайды. www.kidi.gov.kz" Қазақстандық индустрияны дамыту институты " АҚ Өнеркәсіптік индустрияда орта арнайы білімі бар мамандарға деген қажеттілік дәстүрлі түрде жоғары болып қалуда. Мысалы, 2015-2021 жылдарға инженерлік-техникалық кадрларға болжамды қажеттілік 29 400 талап етілетін маманның 87,5% - ын құрайды.

Бүгінгі таңда көптеген сарапшылар өнеркәсіпті дамытудың маңызды міндеті техникалық мамандықтардың беделін арттыру (жұмысшылардан инженерге дейін) және жастарды кәсіби қызметтің ғылыми-техникалық саласына тарту екенін айтады. Олар жұмысшы кәсіптерінің беделін бірауыздан атап өтіп, мемлекетті оны қалпына келтіруге бағытталған қажетті шараларды қабылдауға шақырады.

Сұхбат барысында ҚР кәсіптік бағдарлау ұйымдарының өкілдері жастардың жартысынан азы алған мамандығы бойынша жұмыс істейтінін, ал мектеп түлектері сұранысқа ие мамандықтар туралы ақпаратты мүлдем білмейтінін атап өтті. Сонымен қатар, қазақстандық мектеп оқушылары жақсы білім алуға және қызықты жұмыс алуға ұмтылады – тиісінше 66% және 74%. Екінші жағынан, тек 37% - ы еңбек құндылығын өздері үшін маңызды деп таңдады, бұл жас ұрпақтың енжарлығын, еңбек рөлінің құндылық ретінде жалпы төмендеуін көрсетуі мүмкін.

Мартин Н.