"Ақмола облысы білім басқармасының Атбасар ауданы бойынша білім бөлімі Атбасар қаласының  № 3 жалпы орта білім беретін мектебі" коммуналдық мемлекеттік мекемесі
Коммунальное государственное учреждение «Общеобразовательная школа №3 города Атбасар отдела образования по Атбасарскому району управления образования по Акмолинской области» 

СоцСети

   

 

 

Ұйымдар тізімі

Галерея

Смотреть все>>>

Мектептегі қорқытудың алдын алу

04.10.2022

Мектептегі қорлау-бұл кететін нәрсе емес: ауырсыну мен қорлау көбінесе бірнеше жылға созылады, тіпті мектеп бітіргенге дейін.  Ең бастысы, мәселе кез-келген адам қауіп тобында болуы мүмкін.  Бұл қандай құбылыс, онда оқушы бұрын "ақ қарға", "күнә", ал қазір қорқытудың құрбандары деп аталды?

Қорқыту-бұл белгілі бір жағдайда өзін қорғай алмайтын адамға жеке адамның немесе топтың ұзақ мерзімді физикалық немесе психикалық зорлық-зомбылығы.

Белгілі бір мектеп жағдайында бала немесе балалар тобы басқа баланы қорлаумен айналысады.

Қудалауды елемеу қиын

Қорқыту бірнеше компоненттер болған кезде пайда болады. Олардың бірі-қорқытудың себептерін ғана емес, оның команда үшін салдарын да түсінбейтін осы мәселеге сезімтал емес ересектер қауымдастығы.

Қорқыту агрессияның жалғыз көрінісі емес. Ұзақ уақыт бойы қорқыту кезінде адамдар тобы белгілі бір адамды улайды. Сондықтан, жағдай тек басында ғана байқалмауы мүмкін.

Қорқытуды құрбан болған балалар қатты бастан кешіреді, көптеген жылдар бойы жарақат алады. Кейде қорлау қайғылы салдарға, суицидке әкеледі. Қорқытуға ұшыраған балалар үшін әр мектеп күні сынаққа айналады.

Қорқытудың құрбаны кез-келген бала болуы мүмкін, өйткені әр сыныптың құндылықтары әр түрлі. Сонымен қатар, заңдылықтар бар: өзін-өзі бағалауы төмен, сыныпта шынайы достары жоқ өзіне сенімсіз бала қорқытуға ұшырайды.

Психолог жағдайды жақсартуға көмектеседі. Бірақ барлығының – ата – аналардың, тәрбиешілердің және балалардың белсенді қолдауынсыз қорқытуды тоқтату мүмкін емес.

 

Қорқытудың себептері

Қорқытуды тек дұрыс емес отбасылық тәрбиемен ақтауға болмайды. Дегенмен, агрессорлық балалар көбінесе өздерін қорлайтын және қорлайтын отбасыларда өседі. Кейіннен олар бұл мінез-құлық үлгісін мектепке ауыстырады.

Егер олар отбасында "Міне, мен сізге бәрін көрсетемін!"ал мектептегі мұғалімдер жылы, достық қарым – қатынас орнатпады, жасөспірім оның дұрыс екеніне сенімді, зорлық-зомбылық қарым-қатынастың бір бөлігі және қоғамда өмір сүру үшін басқаларды қорлау керек.

Тиімсіз мінез-құлық

Көбінесе ересектер араласпауға тырысады, кейбір балалардың басқаларға деген агрессиясын тоқтатпайды. Сонымен қатар, олар өздерінің әрекетсіздігін "өзі кінәлі, өзін жеткіліксіз ұстайтын"жәбірленуші баланың ерекшеліктерімен түсіндіре алады.

Кейде мұғалімдер "балалар өздері түсінеді"деп сеніп, не болып жатқанына көз жұмады. Олар бұл мәселені мойындағысы келмейді, өйткені оны талқылауға байланысты жағымсыз эмоциялардан басқа, олар осындай жағдайға тап болған тәрбиешілер ретінде беделге ие бола алады.

Мәселені шешу шынымен ұзаққа созылуы мүмкін. Бұл жағдайда жәбірленуші баланы немесе агрессорды басқа мектепке ауыстыру тек уақытша шығу болып табылады. Егер жаңа салауатты қарым-қатынастарды қалыптастыру үшін жағдай жасалмаса, жағдай қайталанады.

Қорқыту-бұл ұйымның проблемасы, қорқыту мүмкіндігін тудырған жүйе. Бала жақсылық пен жамандықты өз бетінше таңдайды, бірақ жүйе ондағы ең жаманның көрінуіне жағдай жасай алады.

Бұл тақырып барлығына қиын болды және болып қала береді. Көптеген мұғалімдер сынды өз бетінше қабылдайды. Сондықтан, баланың агрессиясымен бетпе-бет келгенде, олар тиімсіз мінез-құлықты көрсетеді.

Ата-аналар мәселені қалай тани алады?

Егер балалар мен ата-аналардың байланыстары жақсы деңгейде болса, бала үйде: "мен оны анықтай алмаймын, не істеу керектігін айтыңыз", - деп айтуы мүмкін. Бірақ абсолютті сенім әр отбасында бола бермейді.

Егер бала жәбірленуші болса, бірақ бұл туралы тікелей айтпаса, қорлау туралы басқа белгілерден болжауға болады.

Денедегі көгерулерге назар аудару керек, олар күннен күнге пайда болады. Бала оларды киіммен, тіпті сіздің көзіңізден де жасыруға тырысуы мүмкін, өйткені оның өзі үшін тұра алмағаны туралы айту оны жарақаттайды.

Бала қатты мазасызданады, ұйқысыздық басталады, тәбет жоғалады. Жасөспірім мектепке барғысы келмейді, "бүгін бос күн", "мұғалім ауырып қалды", "барлығын жарысқа алып кетті, бірақ мен мүмкін емеспін, менде бір аптаға босату бар" және т.б. сияқты сенімді әңгімелер ойлап табады.

Үнемі қорлау депрессияға, мінез-құлықтың бұзылуына әкеледі, содан кейін ата-аналар дереу маманға жүгінуі керек.

Қалай мұғалім болу керек

Қорқытудың алғашқы белгілерінде мұғалім не істеуі керек?

Белгілі бір балаға қатысты агрессияға жол берілмейтінін сабырлы, берік және сенімді түрде айту. Баланы қорғау-жәбірленуші, бәрімен бірге оның жағына шығу.

Жағдайды ауырлатуға жол бермеңіз. Әріптестеріңізбен және мектеп психологымен бірге жол табуға тырысыңыз.

Жасөспірімдерге қоғамдағы дұрыс мінез-құлықты, басқа адамдардың шекараларын құрметтеуді үйрету.

Жәбірленуші балаға қажет:

- психолог пен ата-ананың эмоционалды қолдауында;

- мектептегі оның проблемаларын қорғауға және түсінуге дайын;

- қызығушылық үйірмелерінде, клуб жұмысында ол өзін көрсете алатындай етіп мектептен тыс жерде қабылдау мен қолдауда.

Қорқыту жағдайында не істеуге болмайды

"Балалардың өздері кінәлі"деп айтуға болмайды. Боулингке қарсы шықпай-ақ, ересек адам онымен келіседі және осылайша оны қаламай, шабуылдаушылардың жағын алады.

Сіз жағдайды жасыра алмайсыз, бұл агрессорға қызмет етеді.

Агрессорды жәбірленушіге аяушылық білдіруге тырыспаңыз. Бұл жағдайды нашарлатады.

Қорқыту әрқашан физикалық шабуылда көрінбейтінін есте ұстаған жөн. Психологиялық зорлық-зомбылық көбінесе ауызша қорлау, өсек тарату, бойкот түрінде болады.

Тиімді алдын алу

Қорқытудың тиімді алдын алу үшін көбірек қажет:

Мектеп оқушыларының айналасында ересектердің қарым – қатынасы құрылуы керек-мейірімді, ақылды, қолдаушы, адал. Балалар оларды қарым-қатынастарына көшіреді, бұл тіпті үйретудің қажеті жоқ. Балаларға бастапқыда кез-келген, тіпті жетілмеген жүйеде дос болуға және бір-біріне қолдау көрсетуге үйрететін күшті, мейірімді, ақылды көшбасшы қажет.

Мектеп оқушылары үшін қолайлы жағдай жасау, олар туралы көп айтылатын қауіпсіз орта.

Мектептерде қорқытудың алдын алу және қорқытуға қарсы іс-қимыл бойынша мұғалімдерге арналған ағартушылық семинар-тренингтер өткізу.

Сабақтарда 2-3 оқушыдан тұратын топтарда жұмысты ұйымдастыру, тапсырма беру және өзара іс-қимылға, ынтымақтастыққа үйрету.

Ата-аналар баланы өзін дұрыс қорғауға үйретуі керек. Дау-дамайда жеңуге болатын әдеттегі келіспеушіліктерді дағдарыс пен қорқытудан ажырата отырып, ақыл-ойды сақтау.

Өз мысалында ересектер балаларға өздерін қорғай білу ғана емес, сонымен бірге ынтымақтастық, татуласу жолдарын іздеу маңызды екенін көрсетуі керек.

 

Педагог – психолог Савченко Е.Н.

 

 

 

 

 



Добавить комментарий



Включить данные в подпись
Жаңартылған күні: 04.10.2022 09:54
Құрылған күні: 04.10.2022 10:04

Текст